Lợi ích sức khỏe bất ngờ đến từ quả bầu

Quả bầu là loại tực phẩm đã rất quen thuộc trong mọi bữa cơm gia đình của người Việt. Đây là loại thực vật thuộc họ bầu bí thân leo được trồng trên giàn và có năng suất cao, phù hợp với khí hậu nóng ẩm của nước ta. Loại quả này rất bình dân và được ưa chuộng bởi chúng có thể chế biến thành rất nhiều món ăn ngon, hấp dẫn cho mọi nhà. Ngoài việc dùng chúng như một loại thực phẩm, quả bầu còn được sử dụng như một vị thuốc để chữa một số bệnh ở nhiều quốc gia.

Loại quả này có thể đem đến những lợi ích gì cho sức khoẻ? Hãy cùng LEEP.APP tìm hiểu về quả bầu với bài viết dưới đây nhé.

Quả bầu là gì? 

Quả bầu là loại thực vật có dây leo được trồng nhiều tại Việt Nam

Quả bầu có tên khoa học là Lagenaria siceraria, là quả của một loại thực vật có hoa thân dây leo thuộc họ bầu bí. Cây bầu có dạng dây leo thân thảo có tua cuốn, lá hình tim rộng và có lông mịn phủ khắp trên thân và lá. Quả bầu là loại quả có màu xanh lá nhạt khi còn non, đậm dần và ngả vàng khi già hơn. Quả bầu có nhiều hình dạng khác nhau với phần thịt quả và hạt trắng. Phần vỏ quả khi già sẽ cứng dần và hoá gỗ. Bầu là loại cây leo ưa vùng đất cao ráo nên thường được trông trên giàn. Chúng sinh trưởng mạnh và có năng suất cao. Quả bầu khi đã chế biến có vị ngọt, tính lạnh và khá lành giúp thanh nhiệt, giải độc, trừ ngứa và thông tiểu.

Loài cây này có xuất xứ từ Châu Phi, có liên quan đến cả Châu Mỹ và Châu Á. Chúng xuất hiện cách đây từ 8.000 đến 9.000 năm. Đây là một trong những loài thực vật đầu tiên được thuần hóa ở Châu Mỹ và được đem đến bởi những cư dân đầu tiên đến từ Châu Á. Các phân tích di truyền đã xác nhận nguồn gốc của chúng đến từ châu Á và châu Phi.

Bầu có nhiều giống khác nhau và thường chia theo hình dạng hoặc lớp vỏ của nó. Ở Việt Nam, những giống bầu phổ biến là bầu sao, bầu nậm, bầu thường (loại phổ biến nhất) và bầu đặc ruột.

Thành phần dinh dưỡng có trong quả bầu

Bầu có nhiều giống khác nhau nhưng chúng đều chứa hàm lượng dinh dưỡng cao

Bầu là loại thực phẩm ngọt mát dễ dàng chế biến thành nhiều món ăn vô cùng hấp dẫn. Quả bầu có chứa rất nhiều vitamin cũng như một số khoáng chất mang đến nhiều lợi ích cho sức khoẻ. Theo dữ liệu từ USDA, trong 100g thịt quả bầu có chứa những chất dinh dưỡng như sau:

• Lượng calorie: 14
• Carbohydrate: 3.39g
• Protein: 0.62g
• Chất béo: 0.02g
• Folate: 6μg
• Niacin: 0.32mg
• Riboflavin: 0.022mg
• Thiamin: 0.029mg
• Vitamin A: 16 IU
• Vitamin C: 10.1mg
• Canxi: 26mg
• Đồng: 0.034mg
• Sắt: 0.2mg
• Kẽm: 0.7mg

Quả bầu tươi chứa một lượng nhỏ folate khoảng 6 µg/100g (cung cấp 1,5% lượng cơ thể cần). Folate là chất giúp giảm tỷ lệ dị tật ống thần kinh ở trẻ sơ sinh do đó các bà mẹ cần sử dụng và bổ sung thêm trong những tháng đầu của thai kỳ. Chúng là một nguồn cung cấp vitamin C (cho cơ thể. Vitamin C là một trong những chất chống oxy hóa tự nhiên mạnh mẽ giúp cơ thể con người loại bỏ các gốc tự do có hại được xem là một trong những lý do hình thành tế bào ung thư.

Bên cạnh đó, loại thực phẩm này cũng là một nguồn cung cấp thiamin, niacin (vitamin B3), axit pantothenic (vitamin B5), pyridoxine (vitamin B6) và các khoáng chất như canxi, sắt, kẽm, kali, mangan và magiê.

Lợi ích sức khoẻ từ quả bầu

Quả bầu mang đến rất nhiều lợi ích cho sức khoẻ 

Thanh nhiệt và làm mát cơ thể

Bầu là thực phẩm chứa rất nhiều chất xơ và các loại vitamin và khoáng chất cho cơ thể. Bên cạnh đó, một số thức ăn hoặc thức uống từ quả bầu cũng giúp bổ sung và bù đắp lượng nước bị thiếu giúp giảm nhiệt cho cơ thể. Vì bạn có xu hướng đổ mồ hôi nhiều trong mùa hè, nên ăn và uống các món từ quả bầu thường xuyên có thể giúp bổ sung lượng nước đã mất. Một số nghiên cứu của Ấn Độ đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ quả bầu là một phương thuốc tuyệt vời cho bất kỳ loại bệnh liên quan đến nhiệt và nóng trong người như chảy máu mũi, mụn nhọt, say nóng hoặc loét.

Giảm căng thẳng

Bầu là một loại thực phẩm chứa một lượng lớn choline – một chất dẫn truyền thần kinh giúp cải thiện các chức năng của não và giúp ngăn ngừa căng thẳng, trầm cảm và các rối loạn tâm thần khác. Do đó, bạn có thể bổ sung thêm loại thực phẩm này vào chế độ ăn hằng ngày của gia đình như một liệu pháp bổ sung giúp giảm căng thẳng và nâng cao tinh thần cho cả gia đình.

Thúc đẩy giảm cân

Trong quả bầu có một hàm lượng chất saponin giúp kiểm soát trọng lượng cơ thể bằng cách ngăn chặn sự thèm ăn. Bên cạnh đó, chất này cũng giúp ức chế sự hình thành của các mô mỡ. Bầu cũng là nguồn cung cấp chất xơ dồi dào và ít calo giúp bạn no lâu.

Một nghiên cứu của Ấn Độ đã chỉ ra rằng chất xơ là chìa khóa để giảm cân. Bầu chứa ít calo và không có chất béo. Nó cũng chứa các vitamin và khoáng chất thiết yếu như Vitamin C Vitamin B, Vitamin K, Vitamin A, Vitamin E, Sắt, Folate, Kali và Mangan. Những vitamin và khoáng chất này sẽ giúp bổ sung đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho cơ thể để cân bằng hormone, giúp cơ thể luôn trong tình trạng ổn định nên không gây cảm giác thèm ăn.

Tốt cho sức khoẻ tim mạch

Quả bầu rất giàu flavonoid. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ thường xuyên flavonoid có liên quan đến việc giảm nguy cơ rối loạn thoái hóa thần kinh, bệnh tim mạch cũng như ung thư. Bên cạnh đó, một số phân tích cũng cho rằng việc dùng bầu như thực phẩm thường xuyên có thể giúp giảm mức cholesterol trong máu, giúp duy trì chức năng tim khoẻ mạnh.

Cải thiện hệ tiêu hoá

Quả bầu sữa được biết đến với công dụng hỗ trợ tiêu hóa nhờ lượng chất xơ cao giúp nhuận trường. Hàm lượng nước và chất xơ giúp làm sạch đường tiêu hóa của bạn và cho phép đi tiêu dễ dàng. Bên cạnh đó, những chất xơ không hoà tan có trong các loại thực vật có khả năng giúp ổn định và cân bằng lợi khuẩn trong đường ruột, kích thích sự phát triển của lợi khuẩn giúp hệ tiêu hoá được cải thiện.

Giảm sỏi thận

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng các chế phẩm từ quả bầu có khả năng làm giảm lượng natri oxalat có trong thận gây ra bệnh sỏi thận. Do đó, bạn có thể tìm hiểu thêm về việc bổ sung bầu vào chế độ ăn uống hoặc các chế phẩm từ quả bầu để cải thiện những vấn đề sức khoẻ liên quan đến sỏi thận.

Cải thiện các bệnh về đường hô hấp

Phần cùi của quả bầu được biết là có tác dụng thúc đẩy sức khỏe đường hô hấp và được coi là có hiệu quả chống lại bệnh hen suyễn, ho và các rối loạn phế quản khác.

Điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu

Nước ép bầu tươi được biết đến để điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu. Một số nghiên cứu của Ấn Độ cũng chỉ ra rằng uống nước bầu vắt tươi pha với một ít nước cốt chanh là một trong những biện pháp tự nhiên để điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu. Tuy nhiên, bạn cần tham khảo cẩn thận các thông tin trước khi thực hiện cũng như chất lượng của quả bầu trước khi thực hiện, vì một số thông tin cho rằng nước ép của quả bầu bị đắng có thể gây ảnh hưởng tiêu cực cho sức khoẻ thậm chí gây tử vong trong một số trường hợp.

Hỗ trợ sức khoẻ gan

Một số nghiên cứu cho thấu việc tiêu thụ quả bầu có khả năng bảo vệ gan có nghĩa là nó có khả năng ngăn ngừa tổn thương gan có thể xảy ra. Nhờ tác dụng làm mát gan và bảo vệ gan nói trên, chúng giúp chữa một số bệnh ngoài da liên quan đến tình trạng nóng gan như mụn nhọt, mẩn ngứa và lở loét. Chính vì thế, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ quả bầu có khả năng giúp cải thiện vẻ đẹp làn da thông qua việc cung cấp nước và bảo vệ chức năng gan.

Hỗ trợ việc tập luyện thể thao.

Thức ăn nhẹ từ bầu hoặc nước ép bầu có thể hoạt động như một thức uống tự nhiên sau khi tập luyện do chúng có chứa đường tự nhiên trong thực vật giúp khôi phục mức đường cũng như hỗ trợ thay thế lượng carbohydrate bị mất trong buổi tập của bạn. Bên cạnh đó, bầu là loại thực vật chứa protein và các chất dinh dưỡng khác giúp cải thiện hiệu quả cơ bắp của bạn.

Ngoài những lợi ích chính kể trên, bầu còn đem đến nhiều lợi ích khác bao gồm kiểm soát lipid trong cơ thể, giảm mức cholesterol trong máu, điều trị tăng huyết áp và điều trị chứng mất ngủ. Một số phương pháp dân gian chỉ ra rằng bầu là một loại thuốc giảm đau tự nhiên, giúp kháng khuẩn giảm đau, thuốc tẩy giun sán nhờ khả năng tiêu diệt giun ký sinh, kháng vi-rút cũng như chống tăng sinh và có khả năng ngăn chặn hoặc kiểm soát sự phát triển nhanh chóng của các tế bào ác tính. Với rất nhiều lợi ích cho sức khỏe, quả bầu thực sự là một loại thực vật nên được bổ sung vào chế độ ăn uống trong bữa cơm của mỗi gia đình.

Một số món ăn hấp dẫn từ quả bầu

Quả bầu rất dễ chế biến thành nhiều món ăn phong phú và hấp dẫn

Canh bầu nhồi thịt

Bầu sau khi mua về bạn cần rửa sạch, gọt vỏ và cắt thành tùng khoanh tròn dày tầm 4 – 5cm và nạo nhẹ phần ruột. Sau đó, bạn cần thái nhỏ hành lá và băm nhuyễn hành tím để ướp cùng thịt xay, bạn có thể cho vào hỗn hợp trên muối và hạt nêm cùng tiêu xay sao cho phù hợp với khẩu vị của gia đình. Tiếp theo, bạn nhồi phần thịt đã ướp vào bầu đã cắt khoanh. Đặt nồi nước sôi lên bếp, đến khi nước sôi nhẹ thì bạn nhẹ nhàng thả bầu vào nấu khoảng 7 -10 phút và nêm nếm lại cho vừa ăn. Sau cùng, múc ra tô thêm hành, ngò, tiêu và dùng với cơm nóng.

Món canh bầu nhồi thịt là món ăn chế biến nhanh chóng, dễ làm và vô cùng phù hợp với những bữa cơm gia đình. Bạn có thể làm món này để gia đình cùng thưởng thức giúp bổ sung đầy đủ chất xơ cũng như các chất dinh dưỡng khác cho nhu cầu của cơ thể.

Quả bầu xào tôm

Bầu sau khi mua về bạn cần gọt vỏ, rửa sạch, cắt đôi theo chiều dọc sau đó cắt thành những lát mỏng hình bán nguyệt thật đều tay. Tôm rửa sạch, bóc vỏ bỏ chỉ đen và ướp cùng một ít hành tím băm nhuyễn và hạt nêm cho thật thấm vị. Tiếp theo, bạn đặt chảo lên bếp, cho hai muỗng dầu ăn phi thơm cùng hành tím băm nhuyễn, cho tôm vào xào săn và cho bầu vào xào đều tay khoảng 2 phút. Sau đó, bạn nêm nếm lại cho vừa ưn và bày ra đĩa rắc hành và tiêu lên trên, dùng với cơm nóng.

Nhìn chung, quả bầu là loại thực phẩm rất tốt cho sức khoẻ nhờ hàm lượng chất xơ và các chất dinh dưỡng cao trong chúng. Việc dùng loại quả này thường xuyên cũng hỗ trợ sức khoẻ tổng trạng giúp hạn chế mắc phải một số bệnh nguy hiểm và tình trạng sức khoẻ khác. Do đó, bạn nên cân nhắc bổ sung quả bầu vào chế độ dinh dưỡng hằng ngày của gia đình.

Nguồn tham khảo:

Top 15 health benefits of bottle gourd. https://www.boldsky.com/health/nutrition/2019/nutritional-health-benefits-of-bottle-gourd-035847.html Ngày truy cập: 08/01/2021

Bottle gourd (Calabash) nutrition facts. https://www.nutrition-and-you.com/bottle-gourd.html Ngày truy cập: 08/01/2021

7 health benefits of the humble bottle gourd or ‘lauki’. https://indianexpress.com/article/lifestyle/food-wine/health-benefits-of-the-lauki-5245683/ Ngày truy cập: 08/01/2021

White flower gourd. http://www.fitbit.com/foods/White-flowered+Gourd+Boiled+No+Salt+calabash+/7231 Ngày truy cập: 08/01/2021