Tác dụng của quả amla (quả lý gai) với sức khỏe

Mặc dù amla là loại quả không phổ biến tại Việt Nam, nhưng hiện nay rất nhiều người đã biết đến loại quả này nhờ những công dụng vượt trội của chúng. Loại quả này có những lợi ích gì cho sức khỏe? Hãy cùng LEEP.APP tìm hiểu về chúng qua bài viết dưới đây nhé.

Quả amla hay còn được biết đến với tên gọi là quả lý gai là một loại quả mọng có vị chua và màu sắc đẹp mắt. Mặc dù có vẻ ngoài khá giống quả nho, nhưng chúng lại không thuộc chi nho mà lại  là loại quả có họ với quả lý chua (currant). Amla chứa nhiều chất xơ và vitamin giúp chúng trở thành thực phẩm có độ dinh dưỡng cao và có lợi cho sức khỏe. Một số nghiên cứu cho thấy loại trái cây này có những chất hỗ trợ cơ thể chống lại nhiều bệnh lý nguy hiểm.

Amla là gì?

Amla có tên gọi khác là quả lý gai Ấn Độ 

Quả amla có tên khoa học là Phyllanthus emblica. Chúng còn được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như quả lý gai Ấn Độ hay chùm ruột Ấn Độ, là một loại trái cây có nguồn gốc từ Đông Nam Á mọc từ một loại cây bụi rụng lá theo mùa.

Cây lý gai Ấn Độ có kích thước từ nhỏ đến trung bình và tạo ra quả có hình tròn đặc trưng, màu vàng xanh và có sáu sọc dọc. Vị của quả này thường được mô tả là chua gắt và có phần đắng. Tại Ấn Độ, chúng thường được dung kèm với muối và bột ớt đỏ để giúp tăng vị ngon của trái cây. Theo truyền thống, chúng  đã được sử dụng như một loại thuốc tự nhiên nhờ vào thành phần chất dinh dưỡng ấn tượng và nhiều lợi ích sức khỏe mà chúng mang lại.

Về nguồn gốc của loại quả này. Amla có nguồn gốc từ Ấn Độ và có giá trị đáng kể trong văn hóa Ấn Độ giáo. Trên thực tế, nó được coi là linh thiêng vì Vishnu, một trong những vị thần chính của Ấn Độ giáo, được cho là cư trú trên cây. Người Hindu có hẳn một ngày lễ là Amalaka Ekadashi để kỷ niệm và thờ cúng loại cây này.  Amalaka Ekadashi được coi là một trong những lễ kỷ niệm chính của Holi, lễ hội sắc màu của người Hindu.

Trong Ấn Độ giáo, loại cây này cũng được cho là đến từ những giọt nước bất tử vô tình bị rơi xuống trái đất trong cuộc chiến giữa thần và quỷ, điều này giải thích cho các đặc tính y học của quả lý gai Ấn Độ cũng như khả năng kéo dài tuổi thọ và chữa bệnh của nó theo y học cổ truyền mang màu sắc truyền thuyết của Ấn Độ. Quả lý gai Ấn Độ cũng đã được sử dụng trong y học Ayurvedic và được cho là có tác dụng tăng cường tuổi thọ, giảm táo bón, cải thiện tiêu hóa, điều trị bệnh hen suyễn, tăng sự phát triển của tóc và thúc đẩy sức khỏe tim mạch.

Ngày nay, nó là một thành phần phổ biến trong nhiều món ăn châu Á và cũng được sử dụng trong sản xuất mực, dầu gội đầu và các sản phẩm làm tóc nhờ hàm lượng tannin cao.

Thành phần dinh dưỡng trong amla

Chúng là thực phẩm rất giàu dinh dưỡng và chất xơ

Loại quả này là một thực phẩm rất giàu dinh dưỡng. Theo dữ liệu về dinh dưỡng của USDA, trong 100gr thịt quả amla có chứa lượng dinh dưỡng như sau:

• Lượng calorie: 44
• Carbohydrate: 10.2g
• Protein: 0.9g
• Chất béo: 0.6g
• Chất xơ: 4.3g
• Vitamin A: 290 IU
• Vitamin B6: 0.1mg
• Vitamin C: 27.7mg
• Kali: 198mg
• Mangan: 0.1mg
• Đồng: 0.1mg

Quả lý gai có ít calo nhưng giàu chất xơ, vitamin E và vitamin C. Chúng cũng có thể đáp ứng nhu cầu hàng ngày của cơ thể về vi chất dinh dưỡng như mangan, vitamin A và kali. Bên cạnh đó, Giống như các loại quả mọng khác, các sắc tố sặc sỡ trong vỏ loại quả này cung cấp hợp chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào.

Chất chống oxy hóa là những hợp chất giúp chống lại tác động của các gốc tự do. Đây là những phân tử phản ứng gây ra tổn thương tế bào và dẫn đến một quá trình được gọi là oxy hóa. Oxy hóa có liên quan đến nhiều bệnh tật và lão hóa sớm. Chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa được cho là giúp giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư, bệnh tim, tiểu đường típ 2, lão hóa và bảo vệ não của bạn khỏi bệnh thoái hóa như Alzheimer.

Amla là một nguồn chất chống oxy hóa tuyệt vời, bao gồm vitamin C, một lượng nhỏ vitamin E và các chất dinh dưỡng thực vật. Các hợp chất từ thực vật vốn được tạo ra nhằm giữ cho quả của chúng tồn tại và bảo vệ khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời và côn trùng. Những hợp chất này cũng có ích trong việc bảo vệ sức khỏe cho con người khỏi một số tình trạng bệnh lý nguy hiểm.

Một số gợp chất từ thực vật phytochemical trong quả lý gai bao gồm:

Flavonol: những chất này có liên quan đến sức khỏe tim mạch và có thể có tác dụng giảm đột quỵ, chống ung thư và kháng virút. Các loại flavonol chính trong quả lý gai là quercetin, myricetin, kaempferol và isorhamnetin.

Anthocyanin: những hợp chất này là các sắc tố màu trong trái cây và chúng có liên quan đến sức khỏe của mắt và đường tiết niệu, cải thiện trí nhớ, lão hóa khỏe mạnh và giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư.

Các axit aromatic: trong quả lý gai, chúng bao gồm caffeic, chlorogenic, coumaric, hydroxybenzoic và axit ellagic. Bên cạnh đó, loại quả này cũng chứa axít hữu cơ chịu trách nhiệm về vị chua của trái cây và có thể làm giảm nguy cơ đột quỵ và bệnh Alzheimer.

>>> Xem thêm: Quả lý chua đen thực phẩm tốt cho tim mạch

Lợi ích sức khỏe của quả amla

Amla mang đặc tính chống oxy hóa cao giúp ngăn ngừa nhiều bệnh tật

Chống oxy hóa

Quả lý gai có nhiều chất phytochemical, là hợp chất thực vật có đặc tính chống oxy hóa giúp chống lại các gốc tự do có hại trong cơ thể. Các gốc tự do gây ra tổn thương oxy hóa cho các tế bào và thậm chí góp phần vào sự phát triển của bệnh mãn tính. Một số nghiên cứu cho thấy amla có nhiều chất phytochemical như furosin, axit gallic, corilagin và quercetin, chịu trách nhiệm chính cho các đặc tính tăng cường sức khỏe của quả lý gai.

Tăng cường sức khỏe gan

Gan là một trong những cơ quan quan trọng nhất trong cơ thể. Nó hỗ trợ giải độc, tiết mật để giúp tiêu hóa chất béo và sản xuất các protein quan trọng có vai trò trong nhiều khía cạnh của sức khỏe. Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng quả amla có thể giúp tăng cường chức năng gan và bảo vệ sức khỏe của cơ quan quan trọng này. Một nghiên cứu trên động vật vào năm 2013 cho thấy rằng, việc điều trị chuột mắc bệnh tiểu đường bằng chiết xuất quả lý gai làm tăng mức độ chống oxy hóa trong gan.

Một đánh giá khác lưu ý rằng amla, hoặc quả lý gai, đã được chứng minh là có tác dụng bảo vệ gan chống lại độc tính và thậm chí là ung thư (trong một số nghiên cứu trên động vật).

Giảm mức Cholesterol

Ngoài việc hỗ trợ sức khỏe của gan, một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng quả lý gai cũng có lợi cho sức khỏe của tim mạch. Nghiên cứu cho thấy rằng quả lý gai có thể giúp giảm mức cholesterol trong máu, ngăn ngừa sự tích tụ của mảng bám và giảm nguy cơ bệnh tim mạch vành. Một nghiên cứu trên Tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng Châu Âu đã cho thấy, thí nghiệm bổ sung cho nam giới 35–55 tuổi ăn quả amla trong 28 ngày và nhận thấy rằng họ đã giảm đáng kể mức cholesterol. Điều thú vị là, hai tuần sau khi ngừng bổ sung, mức cholesterol của họ đã tăng trở lại bình thường.

Một nghiên cứu khác vào năm 2012 được công bố trên Tạp chí Dược học Ấn Độ cho thấy rằng điều trị bệnh nhân bằng quả lý gai làm giảm mức triglyceride và cholesterol LDL xấu, tăng mức cholesterol HDL có lợi và giảm huyết áp.

Có đặc tính chống ung thư

Một trong những lợi ích ấn tượng nhất của quả lý gai là tác dụng đối với tế bào ung thư và khả năng ngăn ngừa ung thư. Một nghiên cứu trên động vật năm 2005 được thực hiện tại Đại học Rajasthan ở Ấn Độ cho thấy việc điều trị chuột bằng một liều lượng đậm đặc của chiết xuất quả lý gai làm giảm sự hình thành khối u ung thư da tới 60%.

Một nghiên cứu khác trên ống nghiệm từ Thái Lan cho thấy quả lý gai giúp ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư phổi, gan, vú, buồng trứng, cổ tử cung và đại trực tràng. Ngoài ra, quả lý gai cũng chứa nhiều chất phytochemical và chất chống oxy hóa. Các hợp chất này giúp trung hòa các gốc tự do có hại và có thể liên quan đến việc giảm nguy cơ ung thư.

Kiểm soát lượng đường trong máu

Các nghiên cứu cho thấy quả lý gai có thể giúp bạn duy trì lượng đường trong máu bình thường nhờ hàm lượng chất xơ và chất chống oxy hóa cao. Chất xơ làm chậm quá trình hấp thụ đường trong máu và có thể giúp ngăn ngừa sự tăng đột biến và giảm lượng đường trong máu. Quả lý gai cũng đã được chứng minh là có tác dụng ngăn ngừa lượng đường trong máu cao và giảm nguy cơ biến chứng tiểu đường như tổn thương thận hoặc tổn thương thần kinh do lượng đường trong máu không kiểm soát được.

Ngăn ngừa táo bón

Quả lý gai có tác dụng nhuận tràng tự nhiên và có thể giúp khuyến khích đi tiêu đều đặn và ngăn ngừa táo bón. Điều này là do chúng có nhiều chất xơ, di chuyển chậm qua đường tiêu hóa mà không bị tiêu hóa, tạo thêm khối lượng cho phân và giúp phân dễ đi. Các nghiên cứu cho thấy rằng tăng lượng chất xơ từ các loại thực phẩm như quả lý gai có thể giúp tăng khả năng tiêu hoá. Các biện pháp giảm táo bón tự nhiên khác bao gồm giữ đủ nước, giảm thiểu lượng thức ăn chế biến sẵn và ăn nhiều trái cây rau, các loại đậu, hạt và quả hạch.

Giảm viêm

Trong khi viêm có thể có lợi và là một phản ứng miễn dịch bình thường đối với chấn thương, thì tình trạng viêm mãn tính là căn nguyên của hầu hết các bệnh và có liên quan đến các tình trạng như ung thư, bệnh tim và tiểu đường.  Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng quả lý gai Ấn Độ có thể giúp giảm viêm. Một nghiên cứu trong ống nghiệm được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng Anh cho thấy chiết xuất amla làm giảm mức độ của các dấu hiệu chống viêm trong tế bào người.

Các chất chống oxy hóa được tìm thấy trong amla cũng có thể giúp giảm viêm bằng cách trung hòa các gốc tự do và ngăn ngừa tổn thương oxy hóa cho tế bào.

Giữ cho tóc và da khỏe mạnh

Cho dù bạn có nhận ra hay không, một số sản phẩm bạn sử dụng cho tóc và da của mình có thể đã chứa quả lý gai Ấn Độ. Trong nhiều thế kỷ, quả lý gai đã được sử dụng để cải thiện sức khỏe của da và tóc, và bây giờ một số nghiên cứu gần đây đã xác nhận những lợi ích mạnh mẽ này. Ví dụ, một nghiên cứu ở Nhật Bản đã phát hiện ra rằng chiết xuất amla giúp tăng sản xuất collagen, loại protein chịu trách nhiệm cung cấp sự trẻ trung và độ đàn hồi cho da.

>>> Xem thêm: Công dụng kỳ diệu của trái nhàu nếu dùng đúng cách

Một số món ăn từ quả amla

Chiết xuất của amla là thần dược với mái tóc

Amla thường thường được bày bán ở dạng quả tươi hoặc sấy khô và dạng bột. Cách tốt nhất để cơ thể có thể tiêu thụ dinh dưỡng từ chúng là uống nước ép quả amla  tươi mỗi sáng. Bạn cũng có thể dùng một chút bột từ loại trá cây này trong các món ăn để giúp kiểm soát đường huyết, tăng giá trị dinh dưỡng cho món ăn một cách tự nhiên. Tuy nhiên, một lưu ý là việc dùng quả amla cùng với các loại thuốc điều trị tiểu đường có thể khiến đường huyết hạ xuống thấp.

Nguồn tham khảo

Indian Gooseberry Benefits for the Liver, Heart, Gut & Brain. https://draxe.com/nutrition/indian-gooseberry/ Ngày truy cập: 18/2/2021.

Gooseberry Nutrition Facts and Health Benefits. https://www.verywellfit.com/gooseberry-nutrition-facts-4582381 Ngày truy cập: 18/2/2021.

Indian Gooseberry: Benefits, Uses, and Side Effects. https://www.healthline.com/nutrition/indian-gooseberry Ngày truy cập: 18/2/2021.

Health Benefits of Amla (Indian Gooseberry). https://www.webmd.com/diet/health-benefits-amla#2-4 Ngày truy cập: 18/2/2021.

10 Health Benefits of Gooseberry (Amla) for Skin and Hair. https://www.medlife.com/blog/10-health-benefits-gooseberry-skin-hair/ Ngày truy cập: 18/2/2021.