Sữa ong chúa: Bạn có chắc mình đã hiểu và biết cách dùng đúng?
Việc sử dụng sữa ong chúa ngày càng phổ biến hơn. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể sử dụng được nguồn dinh dưỡng này.
Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu hơn về những lợi ích cũng như những đối tượng nào không nên sử dụng sữa ong chúa.
Sữa ong chúa là gì?
Sữa ong chúa là chất tiết màu trắng đục do ong thợ tiết ra. Nó thường chứa khoảng 60% đến 70% nước, 12% đến 15% protein, 10% đến 16% đường, 3% đến 6% chất béo và 2% đến 3% vitamin, muối và axit amin. Thành phần của nó thay đổi tùy thuộc vào địa lý và khí hậu.
Sản phẩm này có tên từ thực tế là ong sử dụng nó để nuôi dưỡng ong chúa. Một số người sử dụng sữa ong chúa như một loại thuốc. Đừng nhầm lẫn sữa ong chúa với phấn ong, sáp ong, nọc ong hoặc keo ong. Có rất ít thông tin khoa học về tác dụng của sữa ong chúa đối với con người. Ở động vật, sữa ong chúa dường như có một số hoạt động chống lại các khối u và sự phát triển “làm cứng động mạch.”
Lợi ích cho sức khỏe
Sữa ong chúa chủ yếu là nước, đường, axit béo và một số protein duy nhất, một trong số đó được gọi là royalactin. Nhiều lợi ích sức khỏe được đề cập dựa trên tác dụng của royalactin trong việc phát triển ấu trùng. Khi một con ong chúa chết, những con ong thợ sẽ cung cấp một lượng lớn sữa ong chúa cho một ấu trùng cái được chọn, việc tiêu thụ chúng sẽ làm thay đổi DNA của côn trùng và biến nó thành ong chúa.
Các protein có nguồn gốc từ ong, cùng với một số chất chống ôxy hóa và các hợp chất kháng khuẩn, được cho là có lợi cho sức khỏe ở người
Bệnh tiểu đường
Một nghiên cứu năm 2016 trên Tạp chí Bệnh tiểu đường Canada cho thấy sữa ong chúa có thể điều chỉnh lượng đường trong máu. Theo nghiên cứu, 50 người mắc bệnh tiểu đường loại 2 được cho dùng giả dược hoặc 1.000 mg sữa ong chúa ba lần mỗi ngày. Vào cuối cuộc thử nghiệm kéo dài 8 tuần, nhóm dùng thực phẩm này đã giảm đáng kể lượng đường trong máu của họ, trong khi những người được cho dùng giả dược có tăng nhẹ.
Mặc dù có những kết quả tích cực, một đánh giá năm 2019 trên Tạp chí Thế giới về Bệnh tiểu đường chỉ cho thấy một lợi ích tối thiểu đối với việc sử dụng loại thực phẩm này. Dựa trên đánh giá của 18 nghiên cứu lâm sàng, các nhà nghiên cứu kết luận rằng chất lượng của bằng chứng hỗ trợ việc sử dụng chúng trong bệnh tiểu đường là thấp đến rất thấp.
Cholesterol cao
Tăng cholesterol trong máu (cholesterol cao) là một rối loạn liên quan đến xơ vữa động mạch (“cứng động mạch”), đau tim và đột quỵ. Trong một nghiên cứu nhỏ được công bố trên tạp chí Gynecological Endocrinology, 36 phụ nữ sau mãn kinh được cung cấp 150 mg sữa ong chúa mỗi ngày đã tăng 7,7% cholesterol HDL “tốt” cũng như giảm 4,1% cholesterol LDL “xấu” và giảm 3,1% tổng số cholesterol.
Kết quả tương tự cũng đạt được trong một nghiên cứu năm 2017 trên tạp chí Pharmaceutical Biology, trong đó 40 người lớn bị tăng cholesterol trong máu nhẹ được cho dùng giả dược hoặc 350 mg mỗi ngày. Sau ba tháng, mức LDL và cholesterol toàn phần đã giảm ở nhóm dùng sữa ong chúa. Mặt khác, không có thay đổi về HDL cholesterol, triglyceride, trọng lượng cơ thể, kích thước vòng eo hoặc chất béo cơ thể so với nhóm dùng giả dược.
Hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS)
Nghiên cứu sơ bộ cho thấy lợi ích đối với việc điều trị các triệu chứng của hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS). Trong một nghiên cứu năm 2014 được công bố trên Tạp chí Liệu pháp Bổ sung trong Y học, 110 nữ sinh viên đại học mắc hội chứng tiền kinh nguyệt được cho uống 1.000 mg sữa ong chúa hoặc giả dược. Điều trị bắt đầu vào ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt và tiếp tục trong hai chu kỳ kinh nguyệt. Sau hai chu kỳ, phụ nữ trong nhóm sử dụng giảm hơn 50% điểm số triệu chứng PMS của họ, trong khi phụ nữ ở nhóm dùng giả dược giảm ít hơn 5%.
Có thể hỗ trợ chữa lành vết thương và phục hồi da
Sữa ong chúa – cả dùng đường uống và bôi ngoài da – có thể hỗ trợ chữa lành vết thương và các tình trạng viêm da khác. Nó được biết là có tác dụng kháng khuẩn, có thể giữ cho vết thương sạch sẽ và không bị nhiễm trùng.
Một nghiên cứu trên động vật cho thấy sự gia tăng sản xuất collagen ở chuột được chiết xuất sữa ong chúa. Collagen là một loại protein cấu trúc quan trọng để phục hồi da. Một nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy khả năng sửa chữa mô được nâng cao đáng kể trong các tế bào của con người được điều trị bằng sữa ong chúa.
Ngược lại, một nghiên cứu gần đây trên người không nhận thấy bất kỳ sự khác biệt nào trong việc chữa lành vết thương giữa nhóm đối chứng và những người tham gia điều trị vết loét ở chân do tiểu đường tại chỗ. Cần có thêm nghiên cứu về tác dụng của chúng đối với việc chữa lành vết thương và phục hồi mô.
Tùy theo mục đích sử dụng, bạn có thể chọn dạng lỏng hoặc viên nhộng, viên nén
Các đặc tính chống ôxy hóa có thể hỗ trợ chức năng não khỏe mạnh
Một nghiên cứu tiết lộ rằng những con chuột bị căng thẳng được điều trị bằng sữa ong chúa có mức độ hormone căng thẳng thấp hơn và hệ thần kinh trung ương mạnh mẽ hơn so với nhóm đối chứng. Một nghiên cứu riêng biệt đã dẫn đến việc cải thiện trí nhớ và giảm các triệu chứng trầm cảm ở chuột sau mãn kinh được cho uống sữa ong chúa. Một nghiên cứu khác trên động vật cho thấy rằng những con chuột được điều trị bằng thực phẩm này có khả năng loại bỏ một số chất hóa học nhất định trong não liên quan đến bệnh Alzheimer tốt hơn. Hầu hết các nghiên cứu này cho rằng tác dụng bảo vệ não và mô thần kinh là do khả năng chống ôxy hóa.
Có thể tăng tiết nước mắt và điều trị chứng khô mắt mãn tính
Sữa ong chúa có thể điều trị khô mắt khi dùng đường uống. Một nghiên cứu trên động vật và một con người cho thấy cải thiện tình trạng khô mắt mãn tính ở những người được điều trị bằng đường uống. Kết quả chỉ ra rằng chất có nguồn gốc từ ong này có thể làm tăng tiết nước mắt từ tuyến lệ trong mắt của bạn.
Không có tác dụng phụ nào được báo cáo từ nghiên cứu trên người. Vì vậy, sữa ong chúa có thể được coi là một giải pháp có nguy cơ thấp đối với bệnh khô mắt mãn tính. Tuy nhiên, lưu ý rằng mẫu dữ liệu rất nhỏ này không chỉ ra rằng chúng có thể điều trị chứng khô mắt của hầu hết mọi người.
Có thể hỗ trợ một hệ thống miễn dịch khỏe mạnh
Sữa ong chúa có thể tăng cường phản ứng miễn dịch tự nhiên của cơ thể bạn chống lại vi khuẩn và vi rút ngoại lai. MRJPs và các axít béo trong sữa ong chúa được biết là thúc đẩy hoạt động kháng khuẩn, có thể làm giảm tỷ lệ nhiễm trùng và hỗ trợ chức năng miễn dịch. Tuy nhiên, hầu hết dữ liệu áp dụng được giới hạn trong nghiên cứu động vật và ống nghiệm. Do đó, cần có thêm nhiều nghiên cứu trên người để xác nhận những tác dụng này.
Giảm tác dụng phụ của điều trị ung thư
Hóa trị và các phương pháp điều trị ung thư khác đi kèm với các tác dụng phụ tiêu cực đáng kể, bao gồm suy tim, viêm và các vấn đề về đường tiêu hóa (GI). Sữa ong chúa có thể làm giảm một số tác dụng phụ tiêu cực liên quan đến một số phương pháp điều trị ung thư.
Một nghiên cứu đã tiết lộ sự giảm đáng kể tổn thương tim do hóa trị liệu ở chuột được bổ sung sữa ong chúa. Một nghiên cứu rất nhỏ trên người đã chỉ ra rằng bôi tại chỗ có thể ngăn ngừa viêm niêm mạc, một tác dụng phụ điều trị ung thư gây ra các vết loét đau đớn trong đường tiêu hóa của bạn.
Lưu ý khi sử dụng
Bất chấp những lo ngại của FDA, sữa ong chúa thường được coi là an toàn và dung nạp tốt khi được sử dụng một cách thích hợp. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bạn có thể sử dụng với liều lượng hằng ngày lên đến 1.000 mg trong ba tháng mà không có tác dụng phụ đáng chú ý.
Bởi vì nghiên cứu tương đối hạn chế, một liều lượng khuyến nghị chắc chắn cho sữa ong chúa chưa được thiết lập. Khi được dùng dưới dạng thực phẩm chức năng, sữa ong chúa có sẵn ở trạng thái tự nhiên – một chất giống như gel – hoặc ở dạng bột hoặc viên nang. Nghiên cứu hiện tại hỗ trợ những lợi ích có thể có ở mức 300–6.000 mg mỗi ngày.
Bạn cũng có thể thoa ngoài da. Nếu bạn chưa bao giờ sử dụng sữa ong chúa trước đây, tốt nhất nên bắt đầu với một liều lượng rất nhỏ để tránh các phản ứng dị ứng nghiêm trọng và tác dụng phụ. Nếu không được điều trị, sốc phản vệ có thể dẫn đến ngất xỉu, sốc, hôn mê, suy hô hấp hoặc suy tim và tử vong.
Nếu mới sử dụng, bạn nên cẩn thận bị dị ứng
Sữa ong chúa có thể làm chậm quá trình đông máu và tăng cường tác dụng của chất làm loãng máu như warfarin, dẫn đến dễ bị bầm tím và chảy máu. Nếu bạn sử dụng liên tục, hãy nhớ ngừng điều trị hai tuần trước khi phẫu thuật theo lịch trình để ngăn chảy máu quá nhiều.
Sữa ong chúa cũng có thể tương tác với các loại thuốc hạ huyết áp được sử dụng để điều trị huyết áp cao, gây tụt huyết áp bất thường (hạ huyết áp). Để tránh tương tác, hãy hỏi ý kiến bác sĩ. Nếu bạn đang mang thai hoặc đang cho con bú, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ sản phụ khoa trước khi bổ sung sữa ong chúa.
Lựa chọn và bảo quản như thế nào?
Sữa ong chúa có thể được mua trực tuyến hoặc tìm thấy trong các hiệu thuốc, cửa hàng thực phẩm tốt cho sức khỏe và một số cửa hàng tạp hóa cao cấp. Có nhiều dạng chế phẩm khác nhau, bao gồm viên nén, nắp gel, chất lỏng, bột nhão và sữa ong chúa tươi chưa qua chế biến. Thuốc bổ sung là dạng dễ sử dụng và liều lượng nhất. Viên nén và gel mềm đều được làm bằng sữa ong chúa đông khô (đông khô) và có thể được bảo quản an toàn ở nhiệt độ phòng.
Khi mua sản phẩm bổ sung sữa ong chúa, hãy chọn các nhãn hiệu đã được kiểm nghiệm tự nguyện bởi cơ quan chứng nhận độc lập như Dược điển Hoa Kỳ (USP), NSF International hoặc ConsumerLab. Chứng nhận không có nghĩa là sản phẩm có hiệu quả mà nó chỉ đơn giản là chứa các thành phần được liệt kê trên nhãn sản phẩm.
Luôn đọc nhãn sản phẩm để xem những thành phần khác được bao gồm. Nếu bạn không biết thành phần là gì, hãy hỏi dược sĩ hoặc bác sĩ của bạn. Để có thêm chất lượng và sự an toàn, hãy chọn một thương hiệu hữu cơ thay vì một thương hiệu không hữu cơ. Nếu bạn là người ăn chay trường hoặc ăn chay, chỉ nên mua các loại nắp gel thân thiện với người ăn chay trường để tránh các loại gelatin có nguồn gốc từ động vật.
Sữa ong chúa chưa qua chế biến thường được đóng gói trong chai thủy tinh nhỏ, sẫm màu với liều lượng từ 250 mg đến 500 mg. Chúng có thể khá đắng và thường được trộn với mật ong để cải thiện mùi vị. Nhược điểm chính của sữa ong chúa chưa qua chế biến là không giữ được tốt, chỉ để được hai tuần trong tủ lạnh hoặc vài tháng trong ngăn đá. Nó cũng khá đắt.
Dạng lỏng có thời hạn sử dụng ổn định hơn nhưng thường bao gồm chất ổn định và chất bảo quản để kéo dài thời hạn sử dụng. Thông thường, chúng có thể được bảo quản đến sáu tháng trong tủ lạnh hoặc đến ba năm trong tủ đông.
Nếu bạn quyết định làm đông sữa ong chúa, hãy chia nó thành các phần nhỏ hơn. Sau khi rã đông, đừng bao giờ làm đông chúng thêm một lần nào nữa. Khi tiếp xúc với không khí, sữa ong chúa có thể chuyển từ màu vàng kem sang màu nâu sẫm hơn. Theo thời gian, kết cấu sền sệt cũng có thể trở nên đặc và khó lấy thìa hơn. Cuối cùng, màu sắc, kết cấu và hương vị là dấu hiệu cho thấy độ tươi của chúng. Không bao giờ sử dụng sản phẩm quá ngày hết hạn hoặc nếu nó có mùi khó chịu và có vị thối.
Trong khi sữa ong chúa đã được sử dụng trong các phương pháp y học cổ đại trong nhiều thế kỷ, nó đã bị các nhà y học phương Tây từ chối phần lớn do thiếu nghiên cứu. Tuy nhiên, sản phẩm từ ong này vẫn thường được sử dụng như một phương pháp điều trị thay thế cho nhiều loại bệnh về thể chất và tinh thần.
Cho đến nay, nhiều tuyên bố về sức khỏe liên quan đến sữa ong chúa vẫn chưa được chứng minh. Phần lớn các nghiên cứu hiện có chỉ giới hạn trong các nghiên cứu trên động vật và ống nghiệm hoặc rất nhỏ trên người. Mặc dù nghiên cứu hiện tại đầy hứa hẹn, nhưng vẫn cần nghiên cứu thêm để xác định cách sữa ong chúa có thể phù hợp với lối sống lành mạnh.
Nguồn tham khảo
12 Potential Health Benefits of Royal Jelly https://www.healthline.com/nutrition/royal-jelly Ngày truy cập: 20/12/2020
The Health Benefits of Royal Jelly https://www.verywellhealth.com/the-benefits-of-royal-jelly-89507 Ngày truy cập: 20/12/2020
Royal Jelly https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-503/royal-jelly Ngày truy cập: 20/12/2020
