Củ dong: Món ăn luôn khiến mọi người trông ngóng khi trời lạnh

Củ dong vốn được xem là loại củ ăn phổ biến cũng như thành phần chính của nhiều bài thuốc quý. Vậy củ dong sẽ mang lại lợi ích gì?

Nếu thành phố bạn sống có những ngày gió lạnh, củ dong hẳn sẽ không là một món ăn quá xa lạ. Xuất phát từ vùng quê dân dã, củ dong được thu hoạch vào mùa đông và không ngừng cháy hàng. Với cách bảo quản và chế biến đúng cách, bạn sẽ tận dụng được mọi lợi ích đến từ chúng. Nhưng chỉ với một sai lầm, chúng sẽ có tác hại không ngờ. Bài viết này sẽ cho bạn thấy những sức mạnh “tiềm ẩn” của tỏi và hướng dẫn bảo quản, chế biến đúng cách.

Tìm hiểu thêm về củ dong

Quay trở về thời kỳ nước ta còn trong những năm tháng khó khăn, lúa gạo khan hiếm khiến chúng ta phải kiếm nguồn tinh bột thay thế. Cùng với ngô, khoai, sắn, củ dong là những loại thực phẩm thay thế gạo chính yếu.

Củ dong có tên khoa học là Maranta arundinacea, thuộc họ Dong (Marantaceae). Ngoài cái tên củ dong, chúng còn được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như: Mì tinh, dong củ, dong đao, dong riềng, củ trút, bình tinh, hoàng tinh hoặc huỳnh tinh.

Dong củ ta đang nói đến chỉ là phần củ của cây dong. Cây dong là loại cây cỏ, cao từ 0.5 – 0,7 m. Lá cây dong tròn dài, có gân song song, cuống và chùm ở chót. Hoa cây dong có màu trắng, nang một hạt, nhụy vàng. Phần củ có màu trắng ngà, hai hàng vảy bao lại, chúng thường chứa 85 – 90% tinh bột. Dong củ được thuần hóa ở Florida, Mỹ, nhưng chủ yếu được trồng ở vùng Caribe, Úc, Đông Nam Á và Đông Phi.

Không như những loại củ khác, dong củ thường được sử dụng ở dạng bột vì chúng sẽ dễ tiêu hóa hơn dạng củ

Hàm lượng dinh dưỡng có trong củ dong

Theo USDA, với 100g dong củ dạng bột, bạn sẽ nhận được nhiều khoáng chất và vitamin:

• 65 calorie
• 39g carbohydrate
• 24 protein
• 2g chất béo
• 19IU vitamin A
• 9mg vitamin C
• 6mg canxi
• 121mg đồng
• 22mg sắt
• 25mg magiê
• 174mg mangan
• 98mg phốt pho
• 63mg kẽm

Lợi ích sức khỏe của củ dong

Hạn chế tình trạng tiêu chảy

Nhờ vào hàm lượng tinh bột có trong dong củ, phân được định hình và cơ thể được bù nước. Một nghiên cứu tại Úc trên 11 người bị tiêu chảy, với 10mg bột dong củ 3 lần/ngày, tình trạng tiêu chảy và đau bụng giảm đáng kể.

Thúc đẩy hệ thống miễn dịch

Dong củ chứa nhiều chất xơ tạo môi trường cho lợi khuẩn trong đường ruột phát triển. Các lợi khuẩn sẽ sản xuất ra nhiều vitamin và hấp thu nhiều khoáng chất quan trọng mà cơ thể cần. Từ đó, tăng cường sức khỏe của hệ miễn dịch, chống lại bệnh lý.

Phù hợp cho chế độ ăn không gluten

Cũng như đa số các loại củ tốt cho sức khỏe, dong củ tự nhiên không chứa gluten. Đối với những người mắc bệnh celiac, một dạng rối loạn tiêu hóa phổ biến, gluten là loại protein mà họ cần tránh hấp thu. Không chỉ riêng bột mì, các loại ngũ cốc như lúa mạch, lúa mì đều chứa gluten. Bột củ dong hoàn toàn có thể thay thế cho bột mì thông thường.

Bảo vệ thai nhi

Một khả năng đặc biệt khác là bột dong có thể giúp giảm nguy cơ dị tật bẩm sinh, dị tật ống thần kinh ở bào thai. Tất cả nhờ vào lượng foliate vitamin B có trong dong củ.

Cải thiện sức khỏe tim mạch

Dong củ chứa lượng lớn kali, hoạt chất chính giúp làm giảm nồng độ homocysteine trong máu, ngăn ngừa bệnh mạch mách ngoại biên. Ngoài ra, magiê có trong bột dong cũng góp phần giảm căng thẳng mạch máu và cải thiện lưu lượng máu.

Hỗ trợ điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu

Các đặc tính chống viêm của bột củ dong đã được chứng minh có hiệu quá trong việc chữa nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc nhiễm trùng bàng quang.

Củ dong có nhiều lợi ích sức khỏe cho người trưởng thành lẫn trẻ em

Tăng cường sức khỏe não bộ

Nhờ vào sắt có trong bột dong, lưu lượng máu được cải thiện, huyết sắc tố được tăng sinh. Từ đó cải thiện sức khỏe não bộ, giảm nguy cơ mắc bệnh mất trí nhờ Alzheimer và giảm chứng mất ngủ.

Giảm đau

Nhiễm trùng đường tiết niệu không phải là căn bệnh duy nhất có thể được chữa trị từ đặc tính làm dịu của dong củ. Nhờ vào đặc tính chống viêm, dong củ còn có thể được áp dụng trực tiếp vào phần nướu răng bị đau để giảm đau.

Tốt cho trẻ sơ sinh

Vì làm lượng tinh bột của dong củ rất dễ tiêu hóa và an toàn cho trẻ sơ sinh. Vậy nên chúng trở thành một thực phẩm phổ biến cho trẻ sơ sinh, có thể thay thế sữa.

Lợi ích cho người tập gym

Củ dong chứa rất ít calo; với 100g bột dong, chúng chỉ mang lại 65 calorie. Trên thực tế, con số này ít hơn nhiều nếu được so với khoai tây, khoai mỡ, sắn, … Bột dong chứa khoảng 32% kháng tinh bột –một loại carbohydrate có chức năng tương tự như chất xơ hòa ta. Sau khi sử dụng bột dong, các kháng tinh bột sau khi đi qua dạ dày và ruột non sẽ không được tiêu hóa. Mà đến đại tràng và nuôi vi khuẩn đường ruột có lợi cho sức khỏe. Các thực phẩm chứa kháng tinh bột thường ít calorie và cholesterol nên chỉ thỏa mãn cơn đói chứ không gây tăng cân. Do đó, bạn sẽ điều chỉnh được cảm giác thèm ăn và tiếp tục quá trình giảm cân.

Trong một nghiên cứu tại Mỹ, thực hiện trên 20 người trưởng thành, họ được sử dụng thức phẩm chức năng bổ sung chứa 48g kháng tinh bột trong vòng 24 giờ. Kết quả là họ tiêu thụ ít calorie hơn so với nhóm không sử dụng kháng tinh bột.

Hướng dẫn lựa chọn và bảo quản củ dong

Bạn có thể sử dụng dong tươi hoặc dùng dạng bột dong được bán sẵn.

Đối với dong tươi:

• Hãy chọn những củ cầm chắc tay và không có vết nứt hoặc có đốm
• Phơi khô củ dong trong vòng vài giờ dưới ánh sáng mặt trời sau khi mua. Bằng cách này, chúng có thể để ngoài trong nhiều giờ mà không cần để trong ngăn lạnh
• Sau khi phơi khô, chúng cần được bảo quản trong môi trường khô ráo, thoáng khí và tránh ánh sáng trực tiếp từ mặc trời
• Tốt nhất là sử dụng trong thời gian sớm nhất.

Chế biến củ dong đúng cách

Đối với dong củ tươi:

• Phổ biến nhất, bạn có thể luộc hoặc chiên giòn theo ý thích.
• Nếu bạn muốn luộc dong củ, bạn sẽ rửa sạch, gọt vỏ bên ngoài, cắt thành nhiều, luộc khoảng 30 phút là có thể dùng được.
• Nếu bạn muốn chiên giòn, bạn sẽ rửa sạch, gọt vỏ bên ngoài. Sau đó, đập dập từng củ rồi ướp với gia vị trong vòng 1 tiếng. Cuối cùng chiên vàng giòn để thưởng thức.

Đối với bột dong:

Bột dong có thể được chế biến như khoai tây nghiền, cực kỳ dễ làm và ngon miệng

• Bạn có thể trộn nó vào nước trái cây hoặc đồ uống khác và uống trực tiếp
• Để giảm đau nưới như đã đề cập, bạn có thể thoa bột dong trực tiếp lên nướu

Bài viết vừa rồi đã giới thiệu tới bạn những thông tin khái quát về củ dong – món ăn mọi nhà. Nhưng một bài thôi sẽ chưa đủ để bạn hiểu sâu về món ăn bổ ích này. Bạn có tò mò về những công thức chế biến dong củ ngon, độc, lạ khác? Hoặc chúng không nên được dùng chung với những món nào? Hãy theo dõi LEEP.APP để đón đọc những bài viết thú vị khác về củ dong nói riêng, và hàng tỷ món ăn khác nói chung nhé!

Nguồn tham khảo

What Is Arrowroot Powder? https://www.thespruceeats.com/what-is-arrowroot-powder-1328463 Ngày truy cập: 16/01/2021

What Is Arrowroot, and How Is It Used? https://www.healthline.com/nutrition/what-is-arrowroot Ngày truy cập: 16/01/2021