Người bị bệnh sỏi thận nên ăn gì và tránh gì?

Sỏi thận là một căn bệnh phổ biến ở người Việt Nam. Để điều trị nó hiệu quả thì chế độ ăn uống là một yếu tố vô cùng quan trọng. Nhưng không phải ai cũng biết bị bệnh sỏi thận nên ăn gì.

Để tìm hiểu thêm về căn bệnh cũng như chế độ ăn uống nên có và tránh những gì, hãy theo dõi tiếp bài viết này nhé.

Tìm hiểu về bệnh sỏi thận

Sỏi thận là một viên chất rắn hình thành trong thận. Viên sỏi có thể bị mắc kẹt khi di chuyển khỏi thận. Nó có thể nằm ở một trong hai niệu quản (ống dẫn nước tiểu từ thận sang bàng quang), bàng quang hoặc niệu đạo (ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài). 

Kích thước của sỏi thận đa dạng: có thể như hạt cát hoặc viên sỏi hoặc viên ngọc trai, thậm chí lớn hơn. Nó chặn dòng nước tiểu và khiến bạn cảm thấy đau. Nó cũng có thể vỡ ra và đi theo đường nước tiểu ra ngoài mà không gây đau nhiều. 

Có 4 loại sỏi thận chính: 

• Sỏi thận canxi: Đây là loại phổ biến nhất. Canxi có thể kết hợp với chất khác như oxalat để tạo thành sỏi. 
• Sỏi thận axít uric: Nó có thể hình thành khi nước tiểu chứa quá nhiều axít. 
• Sỏi thận struvite: Nó có thể hình thành sau khi bạn bị nhiễm trùng đường tiết niệu. 
• Sỏi thận cystine: Loại này rất hiếm. Căn bệnh gây ra sỏi cystine thường có tính di truyền.

Bị sỏi thận nên ăn gì?

Sỏi thận khác nhau tùy theo từng loại khoáng chất cấu thành. Do vậy, các khuyến nghị dành cho người bị sỏi thận nên ăn gì cũng sẽ khác nhau. Sau đây là một số gợi ý chung mà người bị sỏi thận nên áp dụng vào chế độ ăn uống của mình:

Nước

Bị sỏi thận nên ăn gì? Chất lỏng, đặc biệt là nước, có thể làm loãng các hóa chất cấu thành của sỏi thận. Bên cạnh đó, sỏi thận thường xảy ra do mất nước nên việc bổ sung nước là vô cùng cần thiết. Viện nghiên cứu Quốc gia về bệnh tiểu đường, tiêu hóa và bệnh thận (NIDDK) khuyến nghị nên uống 6-8 ly nước mỗi ngày.

Bạn có thể uống một số dạng chất lỏng khác giống như nước. Tuy nhiên, bạn cần kiểm tra mức natri có trong đồ uống vì nhiều đồ uống có hàm lượng muối cao. Tốt nhất bạn nên tránh các loại đồ uống có đường như nước trái cây có đường và nước ngọt.

Thực phẩm giàu canxi và vitamin D

Bạn nên bổ sung một số loại thực phẩm giàu canxi ở một mức vừa đủ, đặc biệt là những loại có hàm lượng oxalat cao hơn, ví dụ như rau chân vịt. Chế độ ăn uống thiếu canxi có khả năng làm tăng nguy cơ sỏi thận hình thành.

Tuy nhiên, nếu bạn ăn quá nhiều lượng canxi mà cơ thể cần thì sỏi thận canxi có thể hình thành. Bạn chỉ nên dùng 2-3 khẩu phần (serving) mỗi ngày.

Một số thực phẩm bạn nên thử:

• Các sản phẩm sữa ít béo hoặc không có chất béo
• Thực phẩm tăng cường canxi như ngũ cốc, bánh mì và nước trái cây. Nước chanh hoặc cam hoặc các loại quả họ quýt giúp ngăn chặn sỏi thận hình thành.
• Hạt đậu
• Các loại rau như bông cải xanh, rong biển

Ngoài ra, bạn cũng cần bổ sung những thực phẩm giàu vitamin D mỗi ngày. Vitamin D có tác dụng giúp cơ thể hấp thụ canxi tốt hơn. Bạn có thể nạp loại vitamin này từ cá béo như cá hồi, lòng đỏ trứng và phô mai.

Hoa quả và rau củ

Hoa quả và rau củ là một phần cần thiết của bất kỳ chế độ ăn kiêng nào. Tăng cường ăn rau có thể giúp bạn hạn chế sự hình thành sỏi thận. Hoa quả chứa hàm lượng axit citric cao như chanh và cam được chứng minh có tác dụng tích cực tới việc ngăn ngừa sỏi thận.

Bạn nên thử các loại trái cây và rau có hàm lượng oxalat cao như rau chân vịt nhưng nên cố gắng hạn chế hàm lượng trong chế độ ăn.

Protein từ thực vật

Chỉ có một lượng nhỏ protein từ động vật an toàn. Tuy nhiên, nạp quá nhiều protein từ động vật có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh sỏi thận.

Vậy bị sỏi thận nên ăn gì? Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị bổ sung các protein nguồn gốc thực vật vào chế độ ăn cho người mắc sỏi thận. Các loại thực phẩm bạn có thể thử bao gồm: hạt đậu, đậu Hà Lan và đậu lăng.

Bạn nên trao đổi thêm với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng về nhu cầu protein cá nhân để có chế độ hợp lý hơn.

Tránh ăn gì khi bị sỏi thận?

Bên cạnh thắc mắc bị bệnh sỏi thận nên ăn gì, bạn cũng có thể đang rất băn khoăn về những thực phẩm bạn cần tránh. Việc hạn chế loại thực phẩm nào còn phụ thuộc vào loại sỏi thận bạn mắc phải.

Nhìn chung, bạn nên hạn chế ăn những loại thực phẩm dưới đây:

• Thực phẩm có hàm lượng natri cao như các loại thực phẩm chế biến sẵn, đóng gói hoặc đồ ăn nhanh.
• Một số loại protein có trong động vật như trứng, cá, thịt lợn và thịt bò.

Nếu bạn mắc sỏi thận canxi oxalat, bạn cần tránh những thực phẩm dưới đây vì chúng có hàm lượng oxalat cao và có thể làm tăng nguy cơ tái phát:

• Trái cây: cây đại hoàng, dâu tây và nho Concord
• Rau: củ cải đường, tỏi tây, bí ngòi, khoai lang, rau chân vịt và súp cà chua
• Đồ uống: trà và cà phê hòa tan
• Thực phẩm khác: các loại quả hạch, đậu phụ, chocolate

Mỗi người có một nhu cầu và chế độ ăn uống khác nhau. Bạn cần nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng nếu được xác định mắc sỏi thận để được tư vấn cụ thể hơn. Cuộc sống của bạn năng động, khỏe mạnh hơn và có thể giảm nguy cơ mắc bệnh sỏi thận khi bạn tập luyện thể dục.

Nguồn tham khảo

What to know about the kidney stone diet https://www.medicalnewstoday.com/articles/kidney-stone-diet#what-is-the-kidney-stone-diet Ngày truy cập: 31/3/2021

Kidney Stone Diet: Foods to Eat and Avoid https://www.healthline.com/health/kidney-stone-diet Ngày truy cập: 31/3/2021

Kidney stones – self-care https://medlineplus.gov/ency/patientinstructions/000135.htm Ngày truy cập: 31/3/2021