Trật khớp cổ chân và những điều cần biết

Trật khớp cổ chân là tình trạng chấn thương rất dễ xảy ra trong lúc tập luyện hoặc sinh hoạt thường ngày. Chúng gây đau đớn và bất tiện, cũng như có thể để lại những biến chứng nếu không điều trị. Hãy cùng LEEP.APP tìm hiểu về chấn thương phổ biến này qua bài viết dưới đây nhé.

Khớp cổ chân là khớp giúp bàn chân di chuyển linh hoạt lên xuống và là bộ phận chịu lực lớn cho cơ thể. Vì là bộ phận hoạt động nhiều, khớp cổ chân cũng dễ dàng bị chấn thương hơn so với các bộ phận cơ thể khác. Chỉ cần một cú bước hụt, té ngã, sai biên độ trong lúc tập luyện cũng có thể dẫn đến trật khớp cổ chân. Tình trạng này cần được điều trị sớm nếu không có thể dẫn đến những biến chứng và di chứng nguy hiểm, ảnh hưởng khả năng đi lại bình thường của bàn chân.

Trật khớp cổ chân là gì?

Trật khớp là khi có sự tách biệt bất thường giữa các xương của khớp do ngoại lực tác động gây ra. Khi điều này xảy ra ở khớp cổ chân của bạn, nó được gọi là trật khớp cổ chân và đây là một loại chấn thương nặng. Có 3 xương tạo nên khớp cổ chân là xương chày, xương mác và xương bàn chân.

Khớp cổ chân dễ dàng bị chấn thương hơn so với các bộ phận cơ thể khác vì là bộ phận hoạt động nhiều

Khớp cổ chân giúp bàn chân có thể di chuyển linh hoạt lên xuống. Bên dưới khớp cổ chân có một khớp khác được gọi là khớp dưới xương. Khớp này nằm giữa móng và một xương khác ở bàn chân của bạn (calcaneus). Khớp này cho phép bàn chân di chuyển từ bên này sang bên kia. Thông thường, một tập hợp các dây chằng rất chắc chắn sẽ giữ chặt tất cả các xương này tại chỗ.

Chấn thương nặng có thể kéo hoặc làm rách các dây chằng này ra khỏi vị trí của chúng. Điều này tạo ra một khoảng trống bất thường giữa một hoặc nhiều xương. Các dây chằng rất khỏe và không dễ bị kéo ra hoặc rách dó đó tình trạng trật khớp thường xảy ra cùng với việc gãy một hoặc nhiều xương mắt cá chân. Trong một số trường hợp, trật khớp cổ chân có thể xảy ra mà không làm gãy xương mắt cá chân. Trong những trường hợp này, trật khớp xảy ra cùng với bong gân mắt cá chân nghiêm trọng. Tình trạng bong gân xảy ra khi dây chằng bị rách.

Trong hầu hết các trường hợp, chấn thương này sẽ đẩy xương bàn chân ra sau các xương khác. Nó cũng có thể được đẩy sang hai bên, ra trước hoặc lên trên.

Trật khớp mắt cá chân có thể xảy ra với mọi người ở mọi lứa tuổi. Tần suất chúng xảy ra với tình trạng gãy xương chân được ghi nhận thường xuyên hơn nhiều so với tình trạng chỉ bị bong gân.

Nguyên nhân và triệu chứng của trật khớp cổ chân

Trật khớp cổ chân không xảy ra một cách tự nhiên mà là kết quả của một chấn thương

Nguyên nhân gây tình trạng này

Trật khớp cổ chân không xảy ra một cách tự nhiên mà là kết quả của một chấn thương. Lực tác động lên cổ chân khiến xương bị gãy hoặc dây chằng bị rách, dẫn đến chấn thương trật khớp.

Cổ chân là một khớp vốn có ổn định và hướng của trật khớp phụ thuộc vào vị trí của bàn chân và nơi phát sinh lực. Do đó, trật khớp này thường liên quan đến việc gãy những xương cấu tạo nên khớp. Các nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng trật khớp này bao gồm té ngã, va chạm xe cơ giới và chấn thương do thể thao hoặc tập luyện.

Bên cạnh đó, có những đối tượng có thể mang nhiều nguy cơ bị trật mắt cá chân hơn nếu:

• Bạn tham gia rất nhiều hoạt động thể thao và tập luyện cường độ cao;
• Bạn đã từng bị bong gân mắt cá chân, gãy xương hoặc trật khớp trong quá khứ;
• Mắt cá chân của bạn đã bất thường kể từ khi sinh ra
• Bạn có tình trạng dây chằng bị yếu bẩm sinh chẳng hạn như hội chứng Ehlers-Danlos;
• Bạn hút thuốc lá hoặc béo phì.

Những triệu chứng tình trạng trật khớp này gây ra

Trật khớp gây đau và thường có biến dạng khớp cổ chân rõ ràng. Có thể rất khó khăn hoặc không thể đứng hoặc đi lại. Nếu các dây thần kinh chạy ngang qua khớp mắt cá chân bị tổn thương hoặc viêm, có thể bị tê và ngứa ran ở bàn chân. Bên cạnh đó, vùng khớp mắt cá chân bị sưng tấy ngay lập tức và có thể nhanh chóng xuất hiện bầm máu (bầm tím). Tùy thuộc vào cơ chế chấn thương, có thể có các chấn thương khác ở bàn chân, đầu gối hoặc cột sống.

Trật khớp mắt cá chân được chẩn đoán như thế nào?

Đầu tiên, các bác sĩ sẽ phải hỏi xem chấn thương xảy ra như thế nào, cơ chế giúp xác định thương tích và có thể giúp điều trị trực tiếp. Tiền sử bệnh tật và những tình trạng chấn thương cổ chân chân trước đây nếu có, có thể cung cấp thông tin hữu ích.

Trật khớp cổ chân thường được chẩn đoán lâm sàng bằng biểu hiện của mắt cá chân. Khám sức khỏe có thể xác định mối liên quan bất thường của xương chày, xương mác, xương mác. Ngoài mắt cá chân, chuyên gia chăm sóc sức khỏe cũng có thể kiểm tra các cấu trúc của bàn chân và đầu gối, tìm kiếm các chấn thương tiềm ẩn khác có liên quan.

Trật khớp cổ chân thường được chẩn đoán thông qua các chẩn đoán hình ảnh

Bởi vì các mạch máu và dây thần kinh có thể bị kéo căng và bị tổn thương khi bị trật khớp, các mạch và cảm giác ở bàn chân cũng cần được thăm khám. Các biến chứng về da thường gặp vì da bị kéo căng trên phần xương nhô ra khi mắt cá chân bị trật khớp, nó có thể mất nguồn cung cấp máu và gây bầm tím thậm chí nhiễm trùng.

Chụp X-quang là xét nghiệm chẩn đoán ban đầu được sử dụng để xác định mức độ tổn thương, vị trí các xương có liên quan với nhau hay không và có bị gãy xương hay không. Khi tình trạng trật khớp được giảm bớt và xương được sắp xếp lại, một lần chụp X-quang khác sau giảm có thể được thực hiện để xác nhận rằng sự sắp xếp lại là tốt (xương ở vị trí bình thường). Tùy thuộc vào tình hình, chụp CT hoặc MRI có thể được xem xét để đánh giá tổn thương bề mặt khớp, tìm vết gãy ẩn hoặc gãy, và đánh giá dây chằng và gân bao quanh và ổn định khớp cổ chân.

Cách điều trị trật khớp cổ chân

Tình trạng này có thể điều trị thông qua thủ thuật nắn xương, dùng thuốc hoặc phẫu thuật 

Khi quá trình đánh giá lâm sàng ban đầu hoàn tất, mục tiêu của điều trị khẩn cấp trật khớp chân bắt đầu bằng việc cố gắng giảm chấn thương, đưa xương trở lại vị trí bình thường của chúng càng chính xác càng tốt. Thường thì xương sẽ từ từ dịch trở về lại vị trí cũ với lực kéo nhẹ nhàng. Đôi khi phải dùng thuốc để bệnh nhân an thần, giảm đau và thả lỏng giúp các cơ xung quanh thư giãn.

Nếu có chẩn đoán hình ảnh cho thấy việc cung cấp máu và dây thần kinh đến bàn chân bị nguy hiểm hoặc nếu da bị lõm và căng và chẩn đoán lâm sàng là trật khớp mắt cá chân, thì có thể cần cố gắng giảm khớp cổ chân ngay cả trước khi chụp X-quang, để bảo tồn chức năng thần kinh và mạch máu. Khi tình trạng sưng viêm đã giảm, kiểm tra lại lượng máu và dây thần kinh cung cấp cho bàn chân và đặt nẹp bằng sợi thủy tinh hoặc thạch cao tạm thời.

Một cuộc tư vấn chỉnh hình có thể cần được thực hiện khẩn cấp, đặc biệt nếu có gãy xương không ổn định, nếu có tổn thương thần kinh hoặc động mạch, hoặc nếu mắt cá chân không thể giảm và cần phẫu thuật khẩn cấp. Ngay cả khi tình trạng trật khớp mắt cá chân giảm đi, cuối cùng vẫn phải thực hiện nhiều cuộc phẫu thuật để ổn định các cấu trúc đã bị tổn thương. Quyết định về việc có cần phẫu thuật hay không và loại phẫu thuật nào có thể cần được tùy thuộc vào từng bệnh nhân và tình trạng của họ.

Sau khi điều trị ban đầu hoàn tất, cho dù có cần phẫu thuật hay không, việc phục hồi chức năng có thể mất từ ​​sáu đến 12 tuần trước khi đưa bệnh nhân trở lại các hoạt động trước khi chấn thương.

Những biến chứng có thể xảy ra

Mặc dù mục tiêu của mọi việc chữa trị chấn thương là đưa bệnh nhân trở lại mức chức năng trước khi bị chấn thương, nhưng bệnh nhân bị trật khớp cổ chân có thể không đạt được mục tiêu đó. Bên cạnh đó, nếu chủ quan và chữa trị không kịp thời, chúng có thể gây ra rất nhiều biến chứng. Khi cổ chân bị trật khớp, máu cung cấp cho sụn bao bọc xương trong khớp có thể bị hư hỏng, cuối cùng dẫn đến viêm khớp. Ngoài ra, nếu xương không liên kết hoàn hảo sau chấn thương, nguy cơ mắc bệnh viêm khớp trong tương lai sẽ tăng lên. Viêm khớp có thể gây đau và cứng khớp. Việc mất phạm vi chuyển động ở mắt cá chân có thể làm thay đổi dáng đi, chuyển động đi lại và sau đó ảnh hưởng đến các bộ phận khác của khung xương bao gồm hông và lưng.

Tuy nhiên, trật khớp cổ chân là một chấn thương do tai nạn và thường không thể ngăn ngừa và lường trước được. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể ngăn ngừa chấn thương trong lúc luyện tập hoặc chơi thể thao bằng cách thực hiện đúng biên độ, vừa sức và cẩn thận trước những chấn thương có thể xảy ra.

Nguồn tham khảo

Dislocated Ankle (Ankle Dislocation) https://www.medicinenet.com/dislocated_ankle_ankle_dislocation/article.htm Ngày truy cập 14/3/2021

Ankle Dislocation. https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?contenttypeid=134&contentid=504#:~:text=An%20ankle%20dislocation%20is%20a,put%20weight%20on%20your%20foot. Ngày truy cập 14/3/2021