6 điều cần biết để phòng tránh chấn thương phần cứng

Chấn thương phần cứng là tổn thương có thể gặp phải khi tập luyện, đặc biệt là những môn thể thao đối kháng hoặc cần vận động mạnh. Hãy cùng LEEP.APP tìm hiểu về tình trạng chấn thương này để hiểu được và có cách phòng tránh tốt nhất khi luyện tập nhé.

Chấn thương phần cứng thường hay được biết đến với tình trạng “gãy xương” nhưng trên thực tế có nhiều tình trạng khác cũng được ghi nhận là chấn thương phần cứng. Tổn thương này thường tốn nhiều thời gian để điều trị và lành hẳn, cũng như xác định mức độ tổn thương.

1. Chấn thương phần cứng là gì?

Chấn thương phần cứng là tổn thương nặng cần được thăm khám

Chấn thương phần cứng là chấn thương xảy ra đối với phần xương hoặc răng, tức là chấn thương thuộc về phần xương cứng. Tổn thương này bao gồm những tình trạng gãy xương và trật khớp, bao gồm cả tình trạng gãy hoặc rụng mất răng sau chấn thương. Loại chấn thương này ít xảy ra hơn chấn thương phần mềm trong thể thao, nhưng thường nghiêm trọng hơn. Một ví dụ về chấn thương này là trật khớp vai do chơi các môn thể thao đối kháng như trong bóng bầu dục, trật khớp chân hoặc gãy xương chân trong bóng đá.

Hãy nhớ rằng bạn cần xác định các loại chấn thương khác nhau xảy ra cùng lúc. Đảm bảo chấn thương được thăm khám để phân loại đầy đủ chấn thương. Ví dụ như khi tai nạn xe xảy ra, người bị gãy chân cũng bị vết rách nặng trên chân, nghĩa là người này đồng thời bị chấn thương phần mềm và chấn thương phần cứng.

2. Nguyên nhân gây ra chấn thương phần cứng

Chấn thương phần cứng thường xảy ra khi có tác động ngoại lực lớn tác động lên cơ thể khiến phần xương của cơ thể bị gãy, bị tổn thương hoặc biến dạng. Những tổn thương này có thể xảy ra trong khi tập luyện những bài tập có biên độ lớn và khó, khi chơi những môn thể thao đối kháng vận động mạnh, khi bị tai nạn xe va chạm với cường độ rất mạnh. Những tổn thương này tương đối nguy hiểm và cần được điều trị y tế càng sớm càng tốt, càng nâng cao khả năng phục hồi tốt cho người bị chấn thương.

3. Các loại chấn thương phần cứng

Chấn thương phần cứng có nhiều loại và cần được chẩn đoán hình ảnh để chẩn đoán chính xác

Các loại chấn thương cứng bao gồm:

• Gãy xương: Khi xương có một lực bên ngoài tác động lên nó, chẳng hạn như một cú đánh hoặc một cú ngã, có khả năng là nó không thể chịu được lực và bị gãy. Sự mất toàn vẹn đó dẫn đến gãy xương. Điều quan trọng cần nhớ là gãy xương, gãy hoặc nứt đều mô tả cùng một tình huống, đó là tình trạng xương bị tổn thương. Gãy, vỡ và nứt đều có nghĩa giống nhau.Tình trạng này có thể được nhận biết thông qua chụp X-quang, cho thấy tình trạng xương bị gãy hoặc vết nứt trên xương;
• Chấn thương đầu: Chấn thương đầu là những chấn thương đối với não, hộp sọ hoặc da đầu. Điều này có thể bao gồm vết sưng hoặc bầm tím nhẹ và chấn thương sọ não. Các chấn thương đầu thường gặp bao gồm chấn động, vỡ xương sọ và vết thương trên da đầu. Hậu quả và cách điều trị rất khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra chấn thương đầu của bạn và mức độ nghiêm trọng của nó. Vết thương ở đầu có thể kín hoặc hở. Chấn thương đầu kín là bất kỳ chấn thương nào không làm vỡ hộp sọ của bạn. Chấn thương đầu hở (xuyên thấu) là một chấn thương khi vật tác động làm vỡ da đầu và hộp sọ và vẫn còn trong đầu của nạn nhân. Rất khó để đánh giá lâm sàng mức độ nghiêm trọng của chấn thương đầu. Một số vết thương nhỏ ở đầu chảy rất nhiều máu, trong khi một số vết thương lớn không chảy máu chút nào. Điều quan trọng là phải điều trị nghiêm túc tất cả các vết thương ở đầu và nhờ bác sĩ đánh giá.
• Trật khớp, rách dây chằng hoặc tổn thương phần sụn: Bất cứ khi nào bác sĩ mô tả chấn thương của bạn bằng một cái tên khác ngoài bong gân, căng cơ hoặc bầm tím, thì chấn thương đó được coi là nghiêm trọng hơn. Trật khớp mang lại cảm giác đau đớn tuy nhiên hồi phục nhẹ nhàng và nhanh chóng, cho dù nó có thực sự nghiêm trọng hơn một thứ gọi là bong gân. Điều tương tự cũng đúng với từ “rách” cho dây chằng hoặc sụn. Một vết rách được coi là nghiêm trọng hơn một vết rạn hoặc căng hoặc bong gân, mặc dù cách điều trị và thời gian lành có thể hoàn toàn giống nhau.
• Chấn thương đĩa đệm, cột sống hoặc đốt sống: Sự di chuyển hoặc dịch chuyển của đĩa đệm cột sống hoặc không gian giữa các đốt sống nghe có vẻ nghiêm trọng hơn. Các bệnh viện và bác sĩ chỉnh hình thường chụp X-quang khu vực cột sống — thắt lưng hoặc cột sống (dưới), ngực (giữa), hoặc cổ (trên) — nơi người bị thương kêu đau. Chụp X-quang có thể cho thấy một số bất thường nhỏ trong đĩa đệm hoặc trong không gian giữa các đốt sống. Các đốt sống được mô tả bằng cách tham chiếu đến số lượng các đốt sống được đề cập, chẳng hạn như “hẹp nhẹ ở khoảng cách L4-L5.”

4. Cách chẩn đoán chấn thương phần cứng

Thường chúng sẽ được chẩn đoán hình ảnh tuỳ theo tình trạng vết thương 

Chấn thương phần cứng sẽ được chẩn đoán tuỳ theo tình trạng chấn thương. Đánh giá ban đầu của bác sĩ tại văn phòng hoặc tại bệnh viện, bắt đầu bằng việc kiểm tra bệnh sử và khám sức khỏe toàn diện. Bằng cách tìm hiểu các chi tiết của vụ tai nạn, bác sĩ có thể xác định được tổn thương nào đã được thực hiện dựa trên cơ chế của chấn thương.

Sau khi xem xét bệnh án, bác sĩ sẽ khám sức khỏe toàn diện, đặc biệt tập trung vào những vùng bị đau. Bác sĩ đang tìm kiếm các dấu hiệu của gãy xương (chẳng hạn như sưng tấy hoặc biến dạng) và kiểm tra xem có thể bị tổn thương thần kinh hoặc mạch máu hay không.

Chụp X-quang thường là xét nghiệm được sử dụng để đánh giá xương bị gãy. Ban đầu, hầu hết các xương gãy sẽ có vết gãy rõ ràng hoặc bất thường khác trên phim chụp X-quang. Một số vết gãy không phải lúc nào cũng có thể nhìn thấy trên lần chụp X-quang đầu tiên. Trong những trường hợp đó, chụp CT hoặc MRI có thể được thực hiện ngay lập tức để đánh giá thêm, hoặc chụp X-quang tiếp theo có thể được thực hiện vào một ngày sau đó. Việc chụp X-quang và MRI cũng có thể giúp xác định được tình trạng trật khớp và rách dây chằng. Chấn thương đầu cũng thường được chẩn đoán thông qua chụp MRI cắt lát và quan sát dài ngày.

>>> Xem thêm: Chấn thương phần mềm và cách phục hồi hiệu quả nhất

5. Cách điều trị chấn thương phần cứng

Cách điều trị thường thấy là nghỉ ngơi – băng bó – cố định – nâng cao phần tổn thương

Cũng như việc chẩn đoán, điều trị được thực hiện tuỳ theo tình trạng chấn thương. Một số phương pháp điều trị như sau:

• Gãy xương: Hầu hết các trường hợp gãy xương sẽ cần phải nẹp hoặc bó bột một phần để ổn định xương gãy. Một số trường hợp gãy, đặc biệt là ở cánh tay trên và vai có thể chỉ cần bất động trong nẹp. Ngoài việc nẹp phần xương gãy, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc giảm đau và chườm đá để giảm sưng. Thông thường, những vết thương phải nhập viện là: Xương xuyên qua da hoặc có vết rách trên vùng bị gãy; Gãy xương có liên quan đến tổn thương thần kinh; Gãy xương có liên quan đến tổn thương mạch máu; Gãy xương phức tạp có nhiều lần gãy, liên quan đến khớp hoặc không thể ổn định tại phòng khám của bác sĩ.
• Chấn thương đầu: Nếu bạn không cần nhập viện, bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn làm theo các biện pháp hồi phục tại nhà. Các bác sĩ thường khuyên bạn nên theo dõi cơ thể trong vòng 24 đến 72 giờ nếu các triệu chứng xấu đi. Để phục hồi tại nhà, bạn nên: Nghỉ ngơi một lát: Nếu bạn bị chấn động trong quá trình hoạt động thể thao, hãy dừng cuộc chơi và ngồi ngoài. Bộ não của bạn cần thời gian để hồi phục đúng cách, vì vậy nghỉ ngơi là chìa khóa. Chắc chắn không tiếp tục chơi cùng ngày. Các vận động viên và trẻ em nên được huấn luyện viên giám sát chặt chẽ khi tiếp tục thi đấu. Nếu bạn tiếp tục chơi quá sớm, bạn có nguy cơ cao bị chấn động thứ hai, có thể gây ra thiệt hại nặng hơn; Ngăn ngừa chống lại chấn động lặp lại. Các chấn động lặp đi lặp lại có thể gây ra các tác động tích lũy lên não. Những chấn động liên tiếp có thể gây ra những hậu quả tàn khốc, bao gồm sưng não, tổn thương não vĩnh viễn, tàn tật lâu dài, hoặc thậm chí tử vong. Do đó, bạn không nên trở lại các hoạt động bình thường nếu bạn vẫn còn các triệu chứng của tình trạng chấn động não. Hãy tái khám để kiểm tra và đảm bảo bác sĩ đồng ý để bạn có thể tự tin trở lại làm việc hoặc vui chơi; Điều trị cơn đau bằng thuốc không có aspirin. Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc để giảm đau hoặc đề xuất lựa chọn mua thuốc không kê đơn.
• Trật khớp: Lựa chọn điều trị của bác sĩ sẽ phụ thuộc vào khớp bạn bị trật, cũng có thể phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng trật khớp của bạn. Theo Đại học Johns Hopkins, điều trị ban đầu cho bất kỳ tình trạng trật khớp nào bao gồm RICE: Nghỉ ngơi, Băng bó, Cố định và Nâng cao. Trong một số trường hợp, khớp bị trật có thể trở lại vị trí tự nhiên sau khi điều trị. Nếu khớp không trở lại bình thường một cách tự nhiên, bác sĩ có thể sử dụng một trong các phương pháp điều trị sau:Thao tác: Trong phương pháp này, bác sĩ sẽ thao tác hoặc đặt lại khớp trở lại vị trí cũ. Bạn sẽ được tiêm thuốc an thần hoặc thuốc gây mê để cảm thấy thoải mái và cũng để cho các cơ gần khớp thư giãn, giúp quá trình này diễn ra dễ dàng hơn. Cố định: Sau khi khớp của bạn trở lại đúng vị trí của nó, bác sĩ có thể yêu cầu bạn đeo đai, nẹp hoặc bó bột trong vài tuần. Điều này sẽ ngăn khớp di chuyển và cho phép khu vực này lành lại hoàn toàn. Khoảng thời gian bất động khớp của bạn sẽ khác nhau, tùy thuộc vào khớp và mức độ nghiêm trọng của chấn thương. Thuốc: Hầu hết các cơn đau của bạn sẽ biến mất sau khi khớp trở lại đúng vị trí của nó. Tuy nhiên, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau hoặc thuốc giãn cơ nếu bạn vẫn cảm thấy đau. Phẫu thuật: Bạn sẽ chỉ cần phẫu thuật nếu trật khớp làm hỏng dây thần kinh hoặc mạch máu của bạn, hoặc nếu bác sĩ không thể đưa xương của bạn trở lại vị trí bình thường. Phẫu thuật cũng có thể cần thiết đối với những người thường bị trật khớp cùng một khớp, chẳng hạn như vai của họ. Để ngăn ngừa tái định vị, có thể cần phải tái tạo lại khớp và sửa chữa bất kỳ cấu trúc nào bị hư hỏng. Đôi khi, khớp phải được thay thế, chẳng hạn như thay khớp háng.

6. Chấn thương phần cứng nên ăn gì?

Việc duy trì một chế độ ăn uống hợp lý là phần rất cần thiết cho quá trình phục hồi. Khi hồi phục sau chấn thương phần cứng, chế độ ăn uống phù hợp có thể giúp rút ngắn thời gian hồi phục, hợp lý hóa quá trình và giúp bạn đạt được mục tiêu sớm hơn dự kiến. Dưới đây là sáu loại thực phẩm tốt nhất nên ăn khi hồi phục sau chấn thương.

Thực phẩm chứa nhiều protein

Protein là chất dinh dưỡng củng cố mô cơ của cơ thể bạn. Khi bị chấn thương phần cứng và không thể vận động một bộ phận cơ thể nào đó, chắc chắn cơ thể sẽ bị ảnh hưởng. Ăn đúng lượng protein có thể làm giảm nguy cơ mất một lượng cơ đáng kể. Vì vậy, bạn nên tập trung vào việc ăn đúng lượng thịt gà (thỉnh thoảng có thêm thịt bò). Cá cũng có thể là một nguồn cung cấp protein lành mạnh chính. Ngoài ra, các loại thịt không phải thịt như đậu, đậu phụ và các loại hạt cũng có thể là một phần ổn định trong chế độ ăn uống của bạn. Lượng protein đặc biệt quan trọng khi bạn bắt đầu bồi dưỡng cơ thể, vì nó có thể cải thiện sự phát triển của cơ bắp. Bác sĩ chỉnh hình quen thuộc với kế hoạch phục hồi của bạn có thể đưa ra lời khuyên cụ thể về lượng protein thích hợp và cách chăm sóc chấn thương của bạn tại nhà.

Trái cây và rau quả có vitamin C

Một trong những mục tiêu chính trong quá trình phục hồi chấn thương là giảm viêm. Điều này là cần thiết để cải thiện phạm vi chuyển động và khôi phục trạng thái ban đầu của cơ thể bạn. Vitamin-C có thể giúp bạn thực hiện điều đó. Vitamin-C có đặc tính chống viêm, có thể làm giảm (hoặc ngăn ngừa) tình trạng viêm. Chúng cũng cải thiện khả năng duy trì xương, cơ và gân của cơ thể. Các loại trái cây họ cam quýt – chẳng hạn như cam và bưởi, ớt chuông, rau bina, bông cải xanh, cà chua và kiwi cũng có nhiều vitamin C.

Axít béo omega-3

Chấn thương phần cứng như trật khớp có thể gây ra nhiều viêm ở khu vực bị ảnh hưởng. Thực phẩm có axit béo omega-3 có thể giúp kiểm soát tình trạng viêm này. Nếu bạn đang muốn đưa axit béo omega-3 vào chế độ ăn uống của mình, thì các loại thực phẩm như quả óc chó và hạt chia là nơi tốt nhất để bắt đầu. Cá (vốn đã giàu protein) chứa một lượng axit béo omega-3 đáng kể. Tuy nhiên, ăn quá nhiều axit béo omega-3 có thể gây ra tác dụng ngược. Do đó, thay vì dùng vitamin hoặc bột bổ sung, hãy đảm bảo ăn các loại thực phẩm có chứa các chất dinh dưỡng này.

Chất béo omega-6, thường có trong dầu, cũng làm giảm chứng viêm. Dầu hạt cải, dầu hướng dương, dầu ngô và các sản phẩm tương tự khác rất tốt để nấu ăn và có thể mang lại lợi ích này. Dầu dừa là một cách phổ biến khác cho những người đang đối phó với chứng viêm khớp để giảm viêm. Tham khảo ý kiến ​​của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ chỉnh hình có chuyên môn để biết thêm thông tin về axit béo omega-3 trong chế độ ăn uống của bạn.

Vitamin D/Canxi

Canxi đóng một vai trò rất quan trọng trong việc giúp chữa lành xương gãy. Tuy nhiên, nó cũng rất quan trọng để giúp não phát tín hiệu các dây thần kinh và co cơ đúng cách. Một số ví dụ về thực phẩm giàu canxi bao gồm bông cải xanh, hạnh nhân, đậu bắp, và tất nhiên cũng bao gồm các sản phẩm từ sữa. Mặc dù có một số loại thực phẩm chứa vitamin D tự nhiên, nhưng nó thực sự có thể có lợi cho quá trình phục hồi của bạn. Vitamin D tăng cường khả năng hấp thụ và xử lý canxi của cơ thể để phục hồi. Vitamin D là một trong những phương pháp tốt nhất để kiểm soát cơn đau tự nhiên.

Nguồn tham khảo

Hard injuries. https://www.alllaw.com/articles/nolo/personal-injury/value-nature-extent-of-injuries.html Ngày truy cập 20/4/2021

6 Best Foods to Eat While Recovering From Sports Injuries. https://centralorthopedicgroup.com/6-best-foods-eat-recovering-sports-injuries/ Ngày truy cập 20/4/2021